بازار نزولی یا Bearish Market چیست؟
بازار نزولی پدیدهای است که در آن قیمت سهام در یک دوره مشخص کاهش مییابد. معمولاً اگر قیمتها از اوج ۵۲ هفتهای بیش از ۲۰ درصد فاصله بگیرند، گفته میشود که بازار نزولی شده است. با شروع بازار نزولی بدبینیها میان سرمایهگذاران هم بالا میرود و در نتیجه فشارهای فروش تشدید میشوند.
بهطورمعمول بازار نزولی ۹۷ ماه (تقریباً ۸ سال) ادامه مییابد و بعد از آن وارد فاز اصلاحی میشود. اگر روند کاهش قیمتها کمتر از ۲ ماه باشد، میتوان گفت که کاهش قیمتها تنها یک حرکت اصلاحی بوده است. آخرین بازار نزولی در ماه مارس سال ۲۰۰۹ خاتمه یافته است. معمولاً از شاخصهای داوجونز (Dow Jones)، S&P 500 و نزدک (NASDAQ) برای تشخیص بازار نزولی استفاده میشود.
در بازارهای نزولی چه اتفاقی میافتد؟
در بازارهای نزولی شاخصهای سهام سقوط میکنند، بهطوریکه شاید سهام شرکتها در عرض ۲۴ ساعت تا ۱۰ درصد هم سقوط کنند. به مرور زمان شاهد تشکیل کفها و اوجهای قیمتی پایینتر در بازار خواهیم بود که نشانگر روند نزولی هستند. در بازارهای نزولی، رکود اقتصادی در سرتاسر دنیا مشاهده میشود. رکود اقتصادی یعنی رشد اقتصادی کشوری منفی شود و اندازه اقتصادها رفتهرفته کوچکتر میشود. در رکودهای اقتصادی نرخ بیکاری افزایش مییابد و مخارج مصرفکنندگان (همان شاخص خردهفروشی) سقوط میکند. کاهش سودآوری شرکتها هم یکی از اولین نشانههای رکود اقتصادی است.
همزمان با افت شاخصهای خردهفروشی و مخارج مصرفکنندگان، شاخص اطمینان مصرفکنندگان هم سقوط میکند. این یعنی مردم اکثر کشورها دیگر تمایلی به خرید ندارند و بیشتر سعی میکنند پسانداز کنند. بدبینی سرمایهگذاران هم یکی دیگر از نشانههای بازار نزولی است. سقوط شاخصهای سهام سرمایهگذاران را وادار میکند تا سرمایه خود را در داراییهای ثابت مثل اوراق قرضه یا اوراق خزانهداری سرمایهگذاری کنند. در چنین شرایطی تقاضا برای سهام کاهش مییابد و در نتیجه فشارهای فروش دوباره تشدید میشوند.
یکی از مهمترین نشانههای بازار نزولی، عملکرد ضعیف و ناامید کننده اقتصاد است. همانطور که میدانید رابطه قوی بین بازار سهام و اقتصاد کلان وجود دارد. در بازارهای نزولی بسیاری از کسبوکارها به خاطر کاهش مخارج مصرفکنندگان با افت فروش و سودآوری مواجه میشوند و در نتیجه مجبور میشوند بخشی از نیروی کار خود را اخراج کنند، که در چنین شرایطی نرخ بیکاری بالا میرود. با بالا رفتن نرخ بیکاری و رشد منفی اقتصاد، بانکهای مرکزی مجبور میشوند تا نرخ بهره را پایین بیاورند و حجم نقدینگی را افزایش دهند.
اولین پیامد بالا رفتن نقدینگی، افزایش قیمت اونس طلا و داراییهای حافظ ارزش است. داراییهای حافظ ارزش در بازار فارکس، ارزهایی هستند که نرخ بهره صفر درصد یا منفی دارند. بیشترین آسیب هم متوجه ارزهایی خواهد بود که نرخ بهره بالاتری دارند. چونکه در بازار نزولی همه انتظار دارند که نرخهای بهره به مرور زمان کاهش یابند. به همین دلیل ارزهای پر بازده یا با نرخ بهره بالا مزیت نرخ بهرهای خود را با گذشت زمان از دست خواهند داد.