قیمت در بازارهای مالی همواره در حال تغییر است. هر روز که به بازار نگاه می‌کنیم، بخشی از بازار از حالت رنج خارج می‌شوند و روند جدیدی را شروع می‌کند و بخشی دیگر با پایان دادن به روند خود، وارد بازار رنج یا خنثی می‌شود. قیمت چرخه تکراری را دنبال می‌کند. داشتن استراتژی مبنی بر چرخه‌های بازار می‌تواند به نفع سرمایه‌گذاران و معامله گران باشد. اما در ابتدا باید با فاز یا مراحل مختلف بازار آشنا شد تا اشتباهات در درک بازار را به حداقل رساند.
سنتیمنت بازار در دوره های مختلف بازار
فاز های مختلف بازار و سنتیمنت بازار
چرخه و فازهای بازار تنها محدود به بازار فارکس و سهام نیست. این چرخه‌ها در تمامی بازارها و شاخص‌ها اتفاق می‌افتند و تکرار می‌شوند. درک سنتیمنت بازار در مراحل مختلف بازار می‌تواند دید شما به احساسات جمعی و شخصی بازار را هم شفاف‌تر کند!
فاز انباشت – سنتیمنت خرید
فاز انباشت معمولاً اولین مرحله از چرخه بازار است. همان طور که از نام آن پیداست، در فاز انباشت سرمایه‌گذاران و معامله گران وارد بازار می‌شوند و اقدام به خرید می‌کنند. اصطلاحاً آن‌ها سهام یا ارز را از بازار و از قیمت‌های پایین‌تر جمع می‌کنند. در مرحله انباشت قیمت در کف خود نوسان می‌کند و در همان محدوده گیر می‌کند.
این فاز دقیقاً همان مرحله‌ای است که سرمایه‌گذاران ارزش محور و مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاران اقدام به خرید و نگهداری می‌کنند. این افراد کسانی هستند که فکر می‌کنند بدترین دوره بازار به پایان رسیده و قیمت‌ها دیگر بیشتر از این پایین نخواهند آمد. از نظر آن‌ها قیمت بازار منصفانه است. در فاز انباشت، قیمت شاید در محدوده اشباع فروش باشد و حتی روند نزولی هم به پایان نرسیده باشد.
در فاز انباشت سنتیمنت خریداران خوش‌بینانه و منطقی است. اما از دید رسانه‌های مالی، هنوز هم بدبینی وجود دارد. یعنی از دید عموم، اخبار هنوز منفی و نگران کننده هستند. اما با شروع فاز انباشت، به تدریجی روند بازار از نزولی به خنثی یا رنج تغییر می‌کند. توجه داشته باشید که در این فاز از بازار، روند قیمت خنثی و رنج است!
فاز صعودی – سنتیمنت خوش بینی
این فاز مرحله اولیه شروع روند صعودی است. نوسانات خنثی قیمتی کاهش می‌یابد و به تدریج قیمت بالا می‌آید. خریداران بیشتری وارد بازار می‌شوند و امیدها به بازار تقویت می‌شود. این همان مرحله‌ای است که برخی از سرمایه‌گذاران سود می‌کنند.
معامله گران پیرو روندی با شکست مقاومت‌ها و اوج‌های قیمتی وارد معامله خرید می‌شوند. قیمت‌ها بالا می‌آیند و سنتیمنت بازار هم بهبود می‌یابد. سرمایه‌گذاران دیگر بلاتکلیف نیستند و برای افزایش قیمت‌ها آماده می‌شوند.
در فاز صعودی، رسانه‌های مالی هم شروع به انتشار اخبار مثبت می‌کنند. آن‌ها اعلام می‌کنند که بدترین دوره بازار تمام شده و وضعیت اقتصادی در حال بهبود است. ترس بازار کاهش می‌یابد و جای آن را طمع می‌گیرد.
در این فاز، حجم معاملات تا وقتی‌که بازار وارد اشباع خرید نشده، افزایش می‌یابد. در پایان این فاز، بازار با پدیده احمق‌تر از من مواجه می‌شود! طبق تئوری احمق‌تر از من، خریداران تنها با این نیت خرید می‌کنند که در قیمت‌های بالاتر به فروش برسانند و هیچ تمایلی به نگهداری بلندمدت هم ندارند. خریداران نهایی بازار با ریسک بیشتری نسبت به بازدهی مواجه هستند.
در فاز صعودی، سنتیمنت خشنودی بیش از حد و از خود راضی بودن بازار به بالاترین حد می‌رسد.
فاز توزیع – سنتیمنت فروش
در سومین مرحله از چرخه بازار، فروشندگان بزرگ وارد بازار می‌شوند و با تثبیت سود، معاملات خرید را می‌بندند. جریانات تثبیت سود در سرتاسر بازار به راه می‌افتد. قیمت‌ها از سطح منطقی و منصفانه خود بیش از حد فاصله گرفته‌اند و ریسک خرید بسیار بالاست. اکثر سرمایه‌گذاران به حد سود خود دست یافته‌اند.
کاهش قیمت‌ها با حجم بالاتری نسبت به روزهای صعودی اتفاق می‌افتد. نوسانات بازار تشدید می‌شود. حرکات صعودی متوقف می‌شوند و بازار وارد روند خنثی می‌شود. سنتیمنت بازار هم از صعودی به وضعیت رنج یا خنثی تغیر می‌کند.
معمولاً در همین مرحله الگوهای بازگشتی و نزولی پدیدار می‌شوند. در فاز توزیع، سرمایه‌گذاران تصور می‌کنند که روند صعودی بازار در نهایت احیا خواهد شد، اما در نهایت این خوش‌بینی رنگ می‌بازد و فروش‌ها تشدید می‌شوند.
فاز نزولی – سنتیمنت بدبینی
فاز پایانی چرخه بازار، فاز نزولی است. هر کس در این فاز خریدار باشد، بازنده است! در این مرحله قیمت به راحتی می‌تواند از آخرین اوج قیمتی خود بیش از ۲۰ درصد پایین بیاید. حتی احتمال سقوط تا ۵۰ درصد هم وجود دارد. بزرگی سقوط‌ها به ماهیت بازار بستگی دارد. شاید شاخص‌های سهام بیش از ۲۰ درصد و رمزارز ها بیش از ۷۰ درصد سقوط کنند! به طور خلاصه میزان سقوط قیمت‌ها بیش از حد معمول خواهد بود.
شدت نوسانات قیمتی هم در فاز نزولی افزایش می‌یابد. هر بار که قیمت بالا می‌آید، فروشندگان جدیدی وارد بازار می‌شوند و قیمت‌ها را پایین‌تر می‌کشند. این همان روند نزولی است. در این مرحله دیگر مسائل بنیادی اهمیتی ندارد. بازار درگیر جریانات ریسک گریزی می‌شود. اگر در فاز صعودی بازار به دنبال دارایی‌های ریسکی بود، در فاز نزولی از دارایی‌های ریسکی فرار می‌کند!
