دست‌کاری قیمت بازار می‌تواند پروژه‌ای از پامپ و دامپ باشد. در این روش کلاه‌برداری، قیمت سهام، ارز دیجیتال یا کالایی به طور مصنوعی و تنها بر اساس تبلیغات تو خالی پامپ (Pump) یا بالا برده می‌شود. همین که قیمت به سطح دلخواه رسید، فروش یا دامپ (Dump) سهام شروع می‌شود.
پامپ و دامپ یک اقدام غیرقانونی است و اگر توسط مراجع کشف شود، جریمه سنگینی در پی خواهد داشت. در این مقاله می‌خواهیم با نحوه ساز و کار پامپ و دامپ آشنا شویم تا در آینده گرفتار چنین کلاه‌برداری‌ها و دست‌کاری‌هایی نشوید.
پامپ و دامپ چگونه کار می‌کند؟
روش کار خیلی ساده است. یک چیز بی‌ارزش را با تبلیغات اغوا کننده به بهای گرانی به مردم می‌فروشند و در نهایت مردم می‌مانند و دارایی بی‌ارزشی که به بهای گرانی خریده‌اند! شاید سادگی کار دلیل اصلی تکرار این کلاه‌برداری در بازار است.
افرادی که این بازی را شروع می‌کنند معمولاً روی سهام شرکت‌ها و رمزارز های کوچک تمرکز می‌کنند. پامپ و دامپ در ابتدا از بازار سهام شروع شد و این روزها به بازار رمزارز ها هم کشیده شده است.
معمولاً افرادی که می‌خواهند سهام یا رمزارز خاصی را پامپ کنند، پیش از همه اقدام به خرید می‌کنند. سپس با تبلیغات گسترده، خریداران زیادی را دور خود جمع می‌کنند. ورود خریداران به بازار باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود. در نهایت افراد کلاه‌بردار که پیش از همه دارایی مورد نظر را خریداری کرده بودند، پیش از همه هم اقدام به فروش آن می‌کنند و با سود خوبی از بازار خارج می‌شوند.
اما خریدارانی که بعداً و بر اساس شایعات وارد بازار شده بودند، با رسیدن به واقعیت می‌فهمند که کلاه سرشان رفته و اقدام به فروش دارایی می‌کنند. فشار فروش به قدری بالا می‌رود که در نهایت قیمت سهام یا رمزارز به صفر میل می‌کند.
چگونه پامپ و دامپ بین مردم رواج پیدا می‌کند؟
پیش از توسعه و ظهور اینترنت، پروژه‌های پامپ و دامپ با تماس‌های تلفنی ساده شروع می‌شد. اما این روزها به کمک رسانه‌های اجتماعی، شرایط برای پامپ و به دام انداختن افراد حریص هم ساده‌تر شده است.
اگر شخص یا شرکتی اعلام کرد که به اطلاعات دست‌اول و محرمانه‌ای دست یافته که خرید سهام یا رمزارز مربوطه را توجیه می‌کند، به احتمال زیاد با پروژه پامپ و دامپ طرف هستید!
اگر برای خرید دارایی عجله کردید و حس کردید که در حال از دست دادن فرصت طلایی هستید، به احتمال زیاد به دام پروژه‌های کلاه‌برداری افتاده‌اید. یکی از شگردهای پامپ و دامپ ایجاد حس فومو یا ترس از دست دادن فرصت است.
امکان پامپ و دامپ در دارایی‌هایی که نقد شوندگی و حجم معاملات بالایی دارند، تقریباً غیرممکن است. معمولاً سهام یا رمزارزی که پروژه می‌شود، حجم معاملات کمی دارد و با ورود اندکی نقدینگی، قیمت آن به سرعت افزایش پیدا می‌کند.
به همین دلیل وقتی که خریداران قربانی وارد بازار می‌شوند، به دلیل کوچک بودن سهام یا رمزارز مورد نظر، خیلی سریع قیمت را بالا می‌برند و همین که قیمت بالا رفت، افراد کلاه‌بردار با فروش سهام یا رمزارز با سود خوبی از بازار خارج می‌شوند.
مثالی از یک پروژه پامپ و دامپ!
لوک و لوکاس سرمایه گذاران بازار سهام هستند. لوکاس هزار سهم از سهام یک شرکت را به قیمت ۵ دلار می‌خرد. سپس با انتشار شایعات و اخبار غلط، خرید سهام را به همه توصیه می‌کند. این شایعات و اخبار گمراه کننده باعث می‌شود تا قیمت سهام شرکت در مدت‌زمان کوتاهی به ۳۰ دلار برسد.
لوک سرمایه‌گذار دیگری است که با مشاهده افزایش قیمت، وارد بازار می‌شود. او هزار سهم را به قیمت ۳۰ دلار خریداری می‌کند. خیلی زود قیمت سهام به دلیل شایعات و تبلیغات عجیب غریب که از ارزنده بودن سهام حکایت دارند، به ۵۰ دلار می‌رسد.
لوکاس تصمیم می‌گیرد که تثبیت سود کند و تمامی سهام خود را می‌فروشد. با پایان یافتن شایعات و مشخص شدن حقیقت که سهام خیلی هم ارزنده نیست، قیمت سهام سقوط می‌کند و به زیر ۵ دلار می‌رسد. در حالی که لوکاس با سود بالایی خارج شده، لوک ورشکست می‌شود.
یکی از مثال‌های واقعی دامپ و پامپ بازار هم بازی با سهام شرکت GameStop بود. در ژانویه سال ۲۰۲۱، سهام این شرکت در عرض دو هفته از ۲۰ دلار به ۴۸۳ دلار افزایش یافت! اما در ماه فوریه، قیمت سهام با سقوط ۹۰ درصدی به محدوده ۵۳٫۵۰ دلار رسید!
چگونه از پروژه‌های پامپ و دامپ در امان بمانیم؟
- اول از همه باید به این باور برسید که اگر فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاری باشد، کسی رایگان در اختیار شما قرار نمی‌دهد! به هیچ کس اعتماد نکنید و تحقیقات خود را انجام دهید!
- از استراتژی خودتان پیروی کنید.
- اگر در موقعیتی قرار گرفتید که فکر می‌کنید اگر نخرید، فرصت را از دست می‌دهید، فورا از کار دست بکشید و از ورود به معامله خودداری کنید.
- اگر سرمایه‌گذاری بیش از حد خوب به نظر رسید، حتماً شک کنید!
- اگر سرمایه‌گذاری با بازدهی تضمینی پیشنهاد شد، مطمئن باشید که با پروژه‌های کلاه‌برداری مواجه هستید!
